Trọng tài không thổi phạt Saliba – Cunha ở phút 89 trận Manchester United 0-1 Arsenal (vòng 1 Premier League 2025/26) trở thành tâm điểm tranh luận. Simon Hooper giữ nguyên quyết định trên sân, VAR do Mike Dean đứng đầu cho biết “có va chạm chân nhưng không đủ để cầu thành phạm lỗi trực tiếp” — một tình huống khiến người hâm mộ đặt câu hỏi: khi nào va chạm là lỗi, và tại sao có những pha rõ ràng nhưng không bị xử phạt?
Diễn biến ngắn gọn: phút 89, Matheus Cunha đột nhập vòng cấm Arsenal và ngã sau tiếp xúc với William Saliba. Trọng tài Hooper không thổi phạt, VAR cũng không can thiệp. Kết quả: bàn thắng và quyết định không thay đổi, kéo theo làn sóng tranh luận về tiêu chí áp dụng Luật 12 và vai trò VAR trong những tình huống va chạm cận kề.
Luật 12 của FIFA/IFAB: lỗi trực tiếp và lỗi gián tiếp thế nào?
Luật 12 (Phạm lỗi và hành vi sai trái) do FIFA và IFAB ban hành phân loại hành vi phạm luật khi bóng đang trong cuộc. Mấu chốt là yếu tố tác động trực tiếp: nếu hành vi có va chạm vật lý rõ ràng và gây nguy hiểm hoặc tác động đến đối phương, đó là lỗi trực tiếp. Các lỗi phổ biến gồm đá, đẩy, kéo, cản đường, dùng tay chơi bóng (ngoại trừ thủ môn trong vùng cấm đội mình), hoặc những pha dùng lực quá mức.
Ngược lại, lỗi gián tiếp là những vi phạm không có va chạm trực tiếp nhưng vẫn vi phạm luật thi đấu — ví dụ: cản phá thủ môn khi phát bóng, chơi nguy hiểm không tiếp xúc, hoặc phản ứng thái quá với quyết định trọng tài. Mục tiêu cuối cùng của phân loại này là bảo vệ cầu thủ và đảm bảo công bằng trong trận đấu: lỗi trực tiếp có thể dẫn tới đá phạt trực tiếp hoặc phạt đền, trong khi lỗi gián tiếp thì không.
Trọng tài gây tranh cãi khi không thổi phạt tình huống va chạm giữa Saliba với Cunhaalt: Trọng tài Simon Hooper trong pha Saliba va chạm Cunha, tình huống tranh cãi liên quan lỗi trực tiếp và VAR
Áp dụng luật trong thực tế: yếu tố vị trí, mức độ, hậu quả
Quyết định của trọng tài phụ thuộc vào ba yếu tố chính: vị trí va chạm (có trong vòng cấm hay không), mức độ tác động (careless, reckless, excessive force) và hậu quả (chấn thương, mất cơ hội ghi bàn). Nếu hành vi được đánh giá là careless — vô ý nhưng gây tác động — trọng tài có thể thổi phạt mà không rút thẻ; reckless (liều lĩnh) thường bị thổi phạt kèm thẻ vàng; còn excessive force (dùng lực quá mức) có thể dẫn tới thẻ đỏ trực tiếp.
VAR chỉ hỗ trợ trọng tài trong bốn tình huống trọng yếu: bàn thắng, thẻ đỏ trực tiếp, quyết định phạt đền, và nhận nhầm thẻ. Vì vậy, ngay cả khi video quay chậm cho thấy va chạm, nếu tổ VAR và trọng tài chính cùng nhận định rằng mức độ không đạt ngưỡng lỗi trực tiếp thì quyết định tại chỗ vẫn được giữ nguyên.
Các lỗi trực tiếp như cản phá nguy hiểm, đánh hay đẩy đều có thể dẫn tới thẻ phạt nặngalt: Minh họa các hành vi được xếp vào lỗi trực tiếp theo Luật 12, ví dụ cản phá nguy hiểm và đẩy người
Vai trò VAR và những giới hạn khiến tranh cãi trở nên phức tạp
Công nghệ VAR đem lại cơ hội xem lại và sửa các quyết định lớn, nhưng không thay thế hoàn toàn trọng tài trên sân. Trong tình huống Saliba – Cunha, tổ VAR do Mike Dean dẫn dắt cho rằng va chạm không đủ tiêu chí để thay đổi phán quyết — tức là không đạt ngưỡng lỗi trực tiếp, không phải thẻ đỏ, và không phải phạt đền rõ ràng để can thiệp. Vì vậy, dù video quay chậm có phần gây cảm giác “có va chạm”, mức độ chuyên môn định tính vẫn là yếu tố quyết định.
VAR chỉ can thiệp trong các tình huống trọng yếu như bàn thắng, thẻ đỏ trực tiếp, phạt đền hoặc nhầm thẻalt: Giao diện hệ thống VAR trong phòng điều hành, nhấn mạnh giới hạn can thiệp của VAR
Bài học từ lịch sử: hậu quả chiến thuật của quyết định trọng tài
Những tình huống tương tự trong quá khứ cho thấy quyết định không thổi phạt có thể thay đổi cục diện trận đấu. Ví dụ điển hình là pha khóa tay Sergio Ramos với Mohamed Salah trong chung kết Champions League 2018 — trọng tài không thổi, Salah rời sân vì chấn thương và Real Madrid tận dụng ưu thế để giành chức vô địch. Đó là minh chứng thực tế: không phải lúc nào lỗi cũng được xử lý đồng bộ giữa trọng tài và hệ thống hỗ trợ, và hậu quả chiến thuật có thể rất lớn.
Pha khóa tay khiến Mohamed Salah chấn thương là ví dụ điển hình cho hậu quả chiến thuật từ một lỗi không bị thổi phạtalt: Hình ảnh Sergio Ramos khóa tay Mohamed Salah ở chung kết Champions League 2018, ví dụ về hệ quả chiến thuật của quyết định trọng tài
Những hiểu lầm thường gặp
- Nhầm lẫn giữa lỗi trực tiếp và lỗi gián tiếp: không phải mọi pha va chạm đều là phạt đền hoặc thẻ đỏ.
- Tin rằng hậu quả (chấn thương) luôn quyết định mức phạt: trọng tài dựa vào hành vi, không chỉ hậu quả.
- Kỳ vọng VAR sẽ can thiệp mọi tình huống gây tranh cãi: VAR chỉ sửa các quyết định trong 4 khung mục tiêu nêu trên.
Kết luận: Trong pha Saliba – Cunha, tổ trọng tài và VAR đã áp dụng các tiêu chí chuyên môn của Luật 12 và phạm vi can thiệp của VAR để giữ nguyên quyết định. Sự khác biệt về cảm nhận giữa CĐV và chuyên gia nằm ở việc đánh giá mức độ va chạm — một phép đo mang tính chuyên môn và đôi khi gây tranh cãi. Bạn nghĩ sao về cách áp dụng Luật 12 trong những tình huống như thế này? Hãy để lại bình luận bên dưới!
Tài liệu tham khảo:
- Luật 12 (Phạm lỗi và hành vi sai trái) — Luật bóng đá do FIFA/IFAB ban hành
- Thông tin trận đấu Arsenal vs Manchester United, vòng 1 Premier League 2025/26
- Phát biểu của Mike Dean, tổ VAR trong trận đấu nêu trên
