Hiệp phụ (extra time) là khoảnh khắc trận đấu bước sang một chương mới, nơi thể lực, tâm lý và chiến thuật quyết định số phận những trận đấu một lượt hay trận chung kết. Hiệp phụ xuất hiện khi hai đội hòa nhau sau 90 phút chính thức — và hiểu đúng về hiệp phụ giúp người hâm mộ nắm bắt chính xác diễn biến, tránh nhầm lẫn với “giờ bù giờ” hay các khái niệm khác.
Kylian Mbappé ghi hat-trick giúp tuyển Pháp kéo trận chung kết World Cup 2022 vào hiệp phụ.
Định nghĩa và khi nào áp dụng
- Hiệp phụ là thời gian thi đấu bổ sung được áp dụng trong các trận đấu dùng để phân định thắng thua ngay trong một trận duy nhất (các trận loại trực tiếp, chung kết).
- Luật về hiệp phụ được quy định trong Luật 7 – Thời lượng trận đấu của Laws of the Game 2024–2025: hiệp phụ gồm 2 hiệp, mỗi hiệp 15 phút, tổng cộng 30 phút. Nếu sau 30 phút hiệp phụ tỉ số vẫn hòa, trận đấu sẽ được quyết định bằng loạt sút luân lưu theo Luật 10.
- Hiệp phụ không được sử dụng ở vòng bảng (trừ điều lệ giải quy định khác) mà chỉ xuất hiện ở vòng knock-out, trận play-off hoặc chung kết nơi cần có đội thắng sau một trận.
Thời lượng, nghỉ giữa hiệp và các tình huống đặc biệt
- Cấu trúc: 2 hiệp, mỗi hiệp 15 phút; nghỉ giữa hai hiệp phụ rất ngắn, thường 1–2 phút, không phải nghỉ giải lao giống giữa hai hiệp chính.
- Thời gian bù giờ trong hiệp phụ: Trọng tài có thể cộng thêm thời gian bù giờ cho mỗi hiệp phụ nếu có gián đoạn (chấn thương, kiểm tra VAR, thay người chậm, v.v.).
- Trong điều kiện khắc nghiệt (nắng nóng, lạnh sâu), BTC có thể cho phép đội nghỉ uống nước tối đa 1 phút trong hiệp phụ theo quy định giải.
Quy định về thay người và “golden goal”
- Thay người: Theo các quy định cập nhật, mỗi đội được phép thêm 1 lượt thay người trong hiệp phụ, nghĩa là tổng số lượt thay người tối đa trong trận đấu có thể tăng lên (tùy điều lệ giải, thường tối đa 5 hay 6 lượt trong các giải hiện nay). Việc này nhằm giúp HLV xoay sở về thể lực trong giai đoạn quyết định.
- Golden goal / Silver goal: Những luật này đã bị bãi bỏ. FIFA chính thức chấm dứt luật “bàn thắng vàng” từ năm 2004. Hiện tại, hiệp phụ luôn đá đủ 30 phút bất kể có bàn thắng hay không.
- Trọng tài và VAR: Các tình huống bị gián đoạn trong hiệp phụ do VAR hay chấn thương vẫn có thể khiến trọng tài cộng thêm phút, tương tự hiệp chính.
Những hiệp phụ kinh điển và ảnh hưởng tâm lý — ký ức của người mê bóng đá
Nhìn lại lịch sử, hiệp phụ không chỉ là thời gian mà còn là diễn đàn cho những khoảnh khắc định mệnh. Sergio Ramos gỡ hòa ở phút bù giờ cho Real Madrid để mở ra hiệp phụ bùng nổ trong chung kết Champions League 2014, và Real sau đó thắng 4–1 để giành La Décima.
Ramos gỡ hòa phút bù giờ cuối cùng, mở ra cuộc ngược dòng lịch sử cho Real ở hiệp phụ.
Tại World Cup 2006, hiệp phụ của trận chung kết giữa Ý và Pháp chứng kiến một khoảnh khắc chấn động: pha húc đầu của Zinedine Zidane vào Materazzi dẫn tới chiếc thẻ đỏ trực tiếp, biến hiệp phụ thành đoạn ký ức đen tối không chỉ cho cá nhân mà cho cả giải đấu. Những sự kiện thế này nhắc chúng ta rằng hiệp phụ là nơi mọi quyết định có thể thay đổi cả lịch sử.
Zidane húc Materazzi trong hiệp phụ chung kết World Cup 2006, khoảnh khắc chấn động lịch sử bóng đá.
Những hiểu lầm thường gặp về hiệp phụ
- Nhầm lẫn hiệp phụ với giờ bù giờ: Giờ bù giờ (stoppage time) là thời gian được cộng vào cuối mỗi hiệp (hiệp 1 hoặc hiệp 2) để bù cho phút mất đi do chấn thương, thay người, VAR…, thường chỉ vài phút. Hiệp phụ là giai đoạn thi đấu riêng, chỉ xuất hiện khi cần phân định thắng thua.
- Nghĩ rằng hiệp phụ kết thúc ngay khi có bàn thắng: Không còn “bàn thắng vàng” — hiệp phụ phải đá đủ 30 phút theo luật hiện hành.
- Coi nhẹ yếu tố thể lực: Nhiều đội thất bại ở hiệp phụ vì không quản lý thể lực và tâm lý tốt; đây là giai đoạn quyết định, đòi hỏi chuẩn bị chiến thuật và kế hoạch thay người hợp lý.
Hỏi đáp nhanh (FAQ)
Q1: Hiệp phụ có bao nhiêu phút?
- Hiệp phụ gồm 2 hiệp, mỗi hiệp 15 phút — tổng 30 phút. Nếu hòa sau đó, sẽ đá luân lưu.
Q2: Luật “bàn thắng vàng” còn áp dụng không?
- Không. Luật golden goal đã bị loại bỏ từ 2004; hiệp phụ hiện tại luôn đá đủ thời lượng.
Q3: Thay người trong hiệp phụ có được cộng thêm không?
- Có. Thông thường mỗi đội được thêm 1 lượt thay người trong hiệp phụ (tùy điều lệ giải), giúp nâng tổng số lượt thay người tối đa của trận đấu.
Kết luận
Hiệp phụ là phần thi đấu mang tính bước ngoặt — nơi sự chuẩn bị thể lực, ứng biến chiến thuật và cả yếu tố tinh thần được đặt lên bàn cân. Hiểu rõ luật hiệp phụ, phân biệt với giờ bù giờ và ghi nhớ các quy định thay người, VAR hay luân lưu sẽ giúp người hâm mộ theo dõi trận đấu chính xác hơn và trân trọng từng khoảnh khắc lịch sử mà hiệp phụ mang lại. Bạn nghĩ khoảnh khắc hiệp phụ nào khiến bạn nhớ nhất? Hãy để lại bình luận bên dưới!
Tham khảo: Laws of the Game 2024–2025 (Luật 7 về thời lượng trận đấu; Luật 10 về xác định kết quả), các trận chung kết World Cup 2006, Champions League 2014.
