Năm 2022, đội tuyển bóng đá nam Canada đã làm nên lịch sử khi đánh bại Jamaica với tỷ số 4-0, qua đó giành vé dự World Cup sau 36 năm chờ đợi. Đối với thầy trò huấn luyện viên John Herdman, đây là thành tích mang ý nghĩa vô cùng lớn lớn.
Tuy đã sản sinh ra những cầu thủ từng ghi dấu ấn ở Premier League như Craig Forrest, Tomasz Radzinski hay gần đây nhất là Junior Hoilett, nhưng Canada vẫn luôn lép vế so với người hàng xóm Mỹ hùng mạnh. Thực tế, dù là quốc gia duy nhất bên cạnh Mỹ và Mexico từng vô địch CONCACAF Gold Cup, Canada mới chỉ một lần duy nhất góp mặt tại World Cup vào năm 1986.
Vậy điều gì đã giúp đội hình năm đó tạo nên kỳ tích, và liệu Canada có thể lặp lại thành công tại World Cup 2022? Hãy cùng Cảm Xúc Bóng Đá ngược dòng thời gian, tìm hiểu hành trình đầy cảm xúc của “The Canucks” tại Mexico năm 1986 và những bài học quý báu cho thế hệ vàng hiện tại.
NASL – Nền Móng Cho Sự Phát Triển Thần Kỳ
Đội hình năm 1986 do Tony Waiters dẫn dắt rất khác so với thế hệ hiện tại. Chỉ 5/22 cầu thủ được triệu tập thi đấu tại châu Âu, phần còn lại chủ yếu đến từ giải đấu North American Soccer League (NASL).
Được thành lập năm 1967 và giải thể vào năm 1985, NASL là giải đấu chuyên nghiệp hàng đầu nước Mỹ thu hút nhiều danh thủ thế giới như Pele, George Best, Carlos Alberto, Johan Neeskens, Franz Beckenbauer… Sự xuất hiện của những ngôi sao này không chỉ tạo nên sức hút lớn cho NASL mà còn giúp nâng tầm cầu thủ Mỹ và Canada.
Bruce Wilson, cựu đội trưởng Canada, chia sẻ: “Thành công của Canada những năm 1980 có được là nhờ NASL. Việc được chơi bóng cùng và đối đầu với những cầu thủ đẳng cấp thế giới như Pele, George Best… đã ảnh hưởng rất lớn đến cầu thủ chúng tôi.”
Wilson từng 6 lần lọt vào đội hình tiêu biểu NASL, thi đấu cho nhiều CLB như Vancouver Whitecaps, Chicago Sting, New York Cosmos và Toronto Blizzard. Ông cho biết: “Cosmos là đội bóng vĩ đại. Việc đưa Pele đến NASL đã tạo ra sức hút cực lớn cho giải đấu.”
Theo Wilson, NASL đã đặt nền móng cho đội tuyển Canada tham dự World Cup 1986 và từng có thời điểm giải đấu này có đến 5 đội bóng Canada tham dự. “Đó là nơi ươm mầm cho bóng đá Canada”, ông nói. “Chúng tôi được thi đấu chuyên nghiệp trong nhiều năm. Kinh nghiệm đó rất quan trọng, giúp chúng tôi gặt hái thành công ở Olympic và World Cup.”
Từ Bất Lợi Trở Thành Lợi Thế Tại Olympic 1984
Hai năm trước Mexico 86, Canada lần đầu tiên được nếm trải bầu không khí bóng đá đỉnh cao khi giành quyền tham dự Olympic 1984.
Đây là kỳ Olympic đầu tiên cho phép các cầu thủ chuyên nghiệp thi đấu, với điều kiện họ chưa khoác áo đội tuyển quốc gia quá 5 trận. Luật lệ này vô tình tạo điều kiện cho Canada mang đến đội hình mạnh nhất.
Sau trận hòa Iraq và thất bại 0-1 trước Nam Tư, Canada bước vào trận đấu sinh tử với Cameroon, đội bóng vừa vô địch Cúp các quốc gia châu Phi. Hai bàn thắng của Dale Mitchell cùng pha lập công của Igor Vrablic giúp Canada giành chiến thắng 3-1 đầy cảm xúc, qua đó giành quyền vào tứ kết gặp ứng cử viên vô địch Brazil.
“Chiến thắng trước Cameroon rất quan trọng. Nó cho chúng tôi cơ hội được đối đầu với Brazil”, Wilson chia sẻ.
Dù Brazil không có đội hình mạnh nhất, nhưng họ vẫn sở hữu nhiều ngôi sao trong đội hình, bao gồm cả Dunga – nhà vô địch World Cup tương lai. Trận đấu diễn ra chỉ 3 ngày sau chiến thắng trước Cameroon, trên sân vận động Đại học Stanford với hơn 36.000 khán giả.
Canada đã chơi đầy quả cảm và mở tỷ số trước ở phút 58. Thậm chí, họ còn đưa bóng vào lưới Brazil lần thứ hai nhưng bị trọng tài từ chối một cách oan ức. Chung cuộc, Brazil gỡ hòa 1-1 và giành chiến thắng sau loạt sút luân lưu.
Dù phải dừng bước, nhưng màn trình diễn của “The Maple Leafs” nhận được nhiều lời khen ngợi từ giới chuyên môn Brazil. “Olympic 1984 là bước đệm quan trọng cho đội tuyển Canada và là kỷ niệm đáng nhớ với tất cả chúng tôi”, Wilson nói.
“Đó là kết quả tuyệt vời và là sự chuẩn bị tuyệt vời cho những gì phía trước. Từ đó, chúng tôi bắt đầu hướng đến World Cup 1986.”
Tony Waiters – Kiến Trúc Sư Lèo Lái “The Canucks”
Dưới sự dẫn dắt của HLV Tony Waiters, Canada đã lột xác trở thành đội bóng kỷ luật, thi đấu khoa học và lấy phòng ngự – phản công làm điểm tựa. Sinh ra ở Anh, Waiters từng là thủ môn, có hơn 250 lần ra sân cho Blackpool và suýt chút nữa đã được tham dự World Cup 1966 cùng Tam Sư.
Sự am hiểu bóng đá Anh kết hợp với kinh nghiệm huấn luyện ở NASL đã giúp Waiters trở thành lựa chọn hoàn hảo. “Ông ấy là một huấn luyện viên giỏi, có nền tảng vững chắc về bóng đá Anh và giải NASL”, Wilson nhận xét.
“Chúng tôi không có Pele hay George Best. Điều chúng tôi dựa vào là khát khao chiến thắng.”
Trận đấu quyết định đến ở vòng loại CONCACAF Championship 1985. Canada cần một chiến thắng trước Honduras để giành vé dự World Cup. “Chúng tôi chơi trên sân nhà King George V Park với sự cổ vũ cuồng nhiệt của người hâm mộ”, Wilson nhớ lại.
Theo Bob Lenarduzzi, đồng đội của Wilson, nhiều CĐV Honduras đã nhầm lẫn địa điểm thi đấu, khiến họ không thể đến sân cổ vũ cho đội nhà. Kết quả là Canada giành chiến thắng 2-1, qua đó đoạt vé dự World Cup lịch sử.
Kỳ Tích Của Bóng Đá Canada Và Bài Học Cho Thế Hệ Sau
Tại Mexico 1986, Canada nằm ở bảng đấu rất khó với Hungary, Liên Xô và nhà vô địch châu Âu Pháp.
“Chúng tôi rất tự hào khi góp mặt ở vòng chung kết”, Wilson nói. “Đó là bảng đấu khó, nhưng chúng tôi là đội bóng xuất sắc nhất CONCACAF và xứng deserve được góp mặt.”
Dù không được đánh giá cao, nhưng người hâm mộ Canada vẫn rất lạc quan. Ban nhạc Sons of Andrew thậm chí còn sáng tác ca khúc “(O Canada) We’ll Proudly Play For You” để cổ vũ đội tuyển.
Tuy nhiên, việc NASL giải thể trước đó đã ảnh hưởng lớn đến quá trình chuẩn bị của Canada. Bản thân Wilson khi đó đã 34 tuổi và đang là HLV kiêm cầu thủ của Toronto Inex – đội bóng đá trong nhà. World Cup 1986 là giải đấu cuối cùng trong sự nghiệp của ông, và Wilson quyết tâm phải tạo nên dấu ấn.
Ở trận ra quân gặp Pháp, Canada chơi kiên cường và chỉ chịu thua 0-1 bởi sai lầm của thủ môn Paul Dolan ở phút 89. Sau trận đấu, HLV Michel Platini đã phải dành những lời khen ngợi cho tinh thần thi đấu của Canada.
“Chúng tôi đã thua, nhưng đã thi đấu hết mình. Trong buổi họp báo sau trận đấu, truyền thông liên tục hỏi Michel Platini về chiến thắng nhọc nhằn 1-0: ‘Làm thế nào mà Pháp, nhà vô địch châu Âu, lại phải chật vật mới thắng được Canada?”, Wilson kể lại.
“Platini đã có thể nói bất cứ điều gì. Nhưng ông ấy đã dành cho Canada những lời khen ngợi: ‘Tôi đánh giá cao Canada vì một trận đấu đầy nỗ lực. Họ đã chơi cực kỳ hay, và cuối cùng, chúng tôi rất vui với kết quả 1-0 của mình.”
5 ngày sau, Canada gặp Hungary trong bối cảnh buộc phải thắng. Tuy nhiên, may mắn đã không mỉm cười với “The Canucks”. Họ nhận bàn thua ngay phút thứ 2 và sau đó Wilson phải rời sân vì chấn thương.
Chung cuộc, Canada thua 0-2 và sau đó tiếp tục thất bại 0-2 trước Liên Xô, qua đó kết thúc chiến dịch World Cup mà không ghi được bàn thắng nào.
“Chúng tôi đã cống hiến tất cả những gì mình có”, HLV Waiters nói sau trận đấu. “Tại World Cup này, chừng đó là chưa đủ để giành chiến thắng hay ghi bàn. Nhưng tôi nghĩ rằng chúng tôi đã có một nền tảng vững chắc cho tương lai. Chúng tôi nhận ra mình cần phải làm gì để cải thiện.”
Dù không thể tạo nên bất ngờ, nhưng kỳ tích World Cup 1986 đã trở thành bước ngoặt lịch sử, đặt nền móng cho sự phát triển của bóng đá Canada sau này.
Nhìn lại hành trình của thế hệ đàn anh, các cầu thủ Canada hiện tại có quyền tự tin hướng đến World Cup 2022. Họ có trong tay những gì mà “The Canucks” 1986 hằng mong ước: một thế hệ tài năng, được đào tạo bài bản và thi đấu ở những giải đấu hàng đầu châu Âu.
“Thế giới nên chuẩn bị tinh thần cho Canada. Chúng tôi sẽ không phải đối thủ dễ chơi đâu”, Wilson khẳng định. “Kết quả vòng loại đã chứng minh Canada xứng đáng có mặt tại World Cup. Chúng tôi mạnh ở mọi vị trí, không chỉ đội hình chính mà lực lượng dự bị cũng rất chất lượng. Sẽ rất thú vị đấy.”
