Khi trận đấu bước vào giai đoạn quyết định, một quyết định thay người có thể đảo chiều kết quả. Luật thay người theo chuẩn FIFA/IFAB cập nhật 2025/2026 đã chính thức đóng khung cách các HLV vận dụng quyền thay người: tối đa 5 cầu thủ trong 3 lần dừng trận 90 phút, cộng thêm 1 người trong hiệp phụ — nhưng có những điều rất nhiều người vẫn hiểu sai. Bài viết này giải mã chi tiết luật, trình tự áp dụng và những tình huống thực tế đã minh họa sự phức tạp của quy định.
Diễn giải ngắn gọn về tinh thần luật: tạo sự linh hoạt cho đội bóng nhưng vẫn đảm bảo trận đấu không bị gián đoạn quá mức và công bằng với cả hai bên.
Quyết định thay người mang ý nghĩa chiến thuật quan trọng, ảnh minh họa HLV đang chỉ đạo thay người
Luật thay người theo IFAB/FIFA 2025/2026 — Những điểm then chốt
- Mỗi đội được quyền thay tối đa 5 cầu thủ trong 90 phút thi đấu chính thức.
- 5 quyền thay này phải được thực hiện trong tối đa 3 lần dừng trận (không tính các lần dừng do chấn thương hoặc thời gian nghỉ giữa hiệp).
- Nếu trận đấu có hiệp phụ, mỗi đội được phép thay thêm 1 cầu thủ (tổng cộng tối đa 6 cầu thủ được sử dụng). Lần thay bổ sung này thường được áp dụng một lần dừng trận bổ sung.
- Một khi cầu thủ được thay rời sân, anh ta không được phép quay lại trong suốt trận đấu (không có quyền hồi nhập).
- Ở các trận giao hữu, số lượng thay người có thể linh hoạt hơn nhưng vẫn cần có sự đồng ý của trọng tài và thông báo trước giải đấu.
Những điểm này nhằm cân bằng giữa nhu cầu chiến thuật của HLV và nhịp độ trận đấu, đồng thời bảo vệ sức khỏe cầu thủ trong môi trường bóng đá chuyên nghiệp.
Quy trình thay người: quy tắc không thể bỏ sót
- Thay người chỉ được thực hiện khi trọng tài chính đồng ý dừng trận để thay người. Nếu cầu thủ dự bị tự ý vào sân mà không có sự cho phép, đội bóng có thể nhận thẻ cảnh cáo hoặc bị xử lý theo luật.
- Cầu thủ rời sân phải rời hoàn toàn trước khi cầu thủ dự bị bước vào. Có trường hợp tranh cãi khi huấn luyện viên yêu cầu thay người nhanh trong phút bù giờ — tất cả đều phải qua trọng tài.
- Trong thời gian nghỉ giữa hiệp, đội vẫn có thể lập phương án thay người nhưng việc thực hiện phải ở thời điểm trọng tài cho phép khi hiệp 2 bắt đầu.
Trọng tài cho phép thay người: cầu thủ dự bị chỉ vào sân khi có hiệu lệnh của trọng tài biên
Ảnh hưởng chiến thuật và những tình huống điển hình
Luật mới buộc HLV phải cân nhắc kỹ hơn: sử dụng quyền thay người vừa là để bù đắp thể lực, vừa có thể tạo đột biến chiến thuật. Ví dụ thực tế trong lịch sử cho thấy quyết định thay người có thể tạo tranh cãi hoặc trở thành bài học:
- World Cup 1994: Ý gặp tình huống bất ngờ khi thủ môn chính bị thẻ đỏ, HLV buộc phải điều chỉnh nhân sự và chiến thuật giữa trận — minh họa rõ ràng cho việc thay người là yếu tố bắt buộc trong quản trị trận đấu.
- EURO 2020 (chung kết Anh vs Italia): Gareth Southgate thay Marcus Rashford và Jadon Sancho ở phút 120 để đá luân lưu, nhưng cả hai thực hiện hỏng, biến quyết định chiến thuật thành tâm điểm tranh luận. Tình huống này cho thấy: dù đổi người là công cụ, hiệu quả còn phụ thuộc vào tâm lý và kỹ năng thực hiện của cầu thủ.
Roberto Baggio buồn bã khi bị thay ra ở World Cup 1994, minh họa hệ lụy cảm xúc của quyết định thay người trong các trận cầu lớn
Hiểu lầm phổ biến về luật thay người
- “Có thể thay người bất kỳ lúc nào”: Sai — phải chờ trọng tài dừng trận và đồng ý.
- “Cầu thủ bị thay ra có thể trở lại sau”: Sai — theo luật IFAB hiện hành, cầu thủ đã rời sân không được trở lại.
- “Mỗi lần dừng trận chỉ được thay một người”: Không đúng — một lần dừng trận có thể thay nhiều người miễn không vượt tổng số quyền trong trận (tối đa 5 trong 90 phút).
Hỏi đáp nhanh (FAQ)
- Tối đa được thay bao nhiêu cầu thủ trong một trận? 5 người trong 90 phút, cộng thêm 1 người trong hiệp phụ (tổng 6 nếu có).
- Cầu thủ bị thay có được trở lại sân không? Không, không được phép.
- Trận giao hữu có thể thay nhiều hơn không? Có, nhưng cần thông báo và có sự cho phép của trọng tài và điều lệ giải đấu.
Kết luận
Luật thay người theo chuẩn FIFA/IFAB 2025/2026 vừa trao thêm cơ hội chiến thuật cho HLV vừa đặt ra giới hạn nhằm giữ nhịp trận đấu. Với giới hạn 5 lần thay trong 3 lần dừng trận và một quyền bổ sung trong hiệp phụ, mỗi quyết định thay người trở thành phần của bài toán chiến thuật phức tạp: khi nào tiết kiệm, khi nào mạo hiểm, ai là người ra đi để không làm mất cân bằng đội hình. Bạn nghĩ thế nào về quy định này — nó giúp trận đấu hấp dẫn hơn hay khiến HLV mất đi sự linh hoạt? Hãy để lại bình luận bên dưới.
Tài liệu tham khảo:
- IFAB Laws of the Game 2025/2026 (FIFA/IFAB cập nhật luật thay người)
- Lịch sử các trận đấu: World Cup 1994, EURO 2020 (tham khảo báo chí và biên bản trận đấu)
